"Dr Gkelis' Safe Vitamin B12" (Υπογώσσιο διάλυμα μεθυλκοβαλαμίνης και αδενοσυλκοβαλαμίνης) ©

Υπό του Δρ. Δημητρίου Ν. Γκέλη - MD, ORL, DDS, PhD, Medical Life Coach

Η βιταμίνη Β12 ανακαλύφθηκε το 1926 από τους Minot και Murphy μετά από έρευνες για τα αίτια της κακοήθους αναιμίας. Οι ως άνω ερευνητές χορήγησαν  σε 45 πάσχοντες από κακοήθη αναιμία συκώτι και κρέας (τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β12) επί 1-6 μήνες και κατάφεραν να αναστρέψουν την αναιμία τους.  

Το 1948 ο Rickets και οι συνεργάτες απομόνωσαν την κρυσταλλική χημική ένωση που υπάρχει στο συκώτι του μοσχαριού και ευθυνόταν για την αποκατάσταση της κακοήθους αναιμίας. Το 1948 ο Smith και Parker απομόνωσαν την ίδια ουσία σε υψηλή συγκέντρωση και καθαρότητα. Το 1956 η Hodgkin και οι συνεργάτες καθόρισαν τη δομή της βιταμίνης Β12 με τη χρήση κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ. Το 1961 o Lenhert και η Hodgkin   καθόρισαν την οργανομεταλλική φύση της βιταμίνης . Η βιταμίνη Β12 είναι γνωστή και ως αντιαναιμικός παράγοντας, επειδή προλαβαίνει την κακοήθη αναιμία και ως εξωγενής παράγοντας του Κάσλ (Castle)

Από όλες τις βιταμίνες, η βιταμίνη Β12 είναι η πιο πολύπλοκη χημικά, βιταμίνη και περιέχει ένα μεταλλικό ιόν κοβαλτίου. Η χημική ονομασία της είναι κυανοκοβαλαμίνη [Cyanocobalamin – CNCbl]. Η ονομασία αυτή προέρχεται από το γεγονός ότι στο κέντρο του μορίου της περιέχει ένα άτομο κυανιδίου. Αν στο κέντρο του μορίου αντικατασταθεί ο έκτος δεσμός του ατόμου του κοβαλτίου με ΟΗ- προκύπτει υδροξυκοβαλαμίνη. Αν αντικατασταθεί με Η₂Ο προκύπτει ακουοκοβαλαμίνη. Αν αντικατασταθεί με ΝΟ προκύπτει νιτροκοβαλαμίνη. Αν αντικατασταθεί με CH₃ προκύπτει  μεθυλκοβαλαμίνη. Αν αντικατασταθεί με 5-Δεσοξυαδενοσύλιο προκύπτει αδενοσυλκοβαλαμίνη.

Είναι εντυπωσιακός ο χημικός τύπος C₆₃H₈₈N₁₄O₁₄PCo που επιδεικνύει την πολυπλοκότητα του μορίου της βιταμίνης Β12. Παρά τούτο η κοβαλαμίνη δεν βρέθηκε ποτέ ελεύθερη με την καθαρή μοριακή δομή της, καθώς βρίσκεται συνήθως συνδεδεμένη με άλλα μόρια. Η κάθε μορφή της βιταμίνης Β12 εξαρτάται από το μόριο με το οποίο είναι συνδεδεμένη [1].

Οι διαφορές των ιδιοτήτων των μορφών της βιταμίνης Β12 περιλαμβάνονται στον παρατιθέμενο πίνακα. 

Μορφές βιταμίνης Β12 που υπάρχουν στις τροφές [3]

 
Υπάρχουν τρείς κύριοι τύποι βιταμίνης Β12 που ανευρίσκονται στις τροφές:

·         Μεθύλκοβαλαμίνη [Methylcobalamin – MeCbl]

·       5’- Δεοξυαδενοσυλοκοβαλαµίνη ή Αδενοσύλκοβαλαμίνη [Adenosylcobalamin - AdoCbl]

·         Υδρόξυκοβαλαμίνη [Hydroxocobalamin – HOCbl]

Η αδενοσύλκοβαλαμίνη και η υδρόξυκοβαλαμίνη  είναι μορφές βιταμίνης Β12 που ανευρίσκονται στα κρέατα οποιασδήποτε προέλευσης. Η μεθυλκοβαλαμίνη ανευρίσκεται στα γαλακτοκομικά. Άλλες μορφές βιταμίνης Β12 συνήθως ή δεν υπάρχουν ή υπάρχουν ελάχιστα ίχνη τους στις τροφές.

Σε κάθε περίπτωση, ο υποκαταστάτης συνδέεται µε το κεντρικό άτοµο κοβαλτίου. Μόνο οι δύο τελευταίες ουσίες έχουν δράση βιταµίνης, συµµετέχοντας ως συνένζυµα σε βιοχηµικές αντιδράσεις.

 Η βιταμίνη Β12 είναι μια απαραίτητη υδατοδιαλυτή βιταμίνη, που είναι ζωτικής σημασίας για την αιματοποίηση, τις λειτουργίες του νευρικού συστήματος, τη διατήρηση της ακεραιότητας του γαστρεντερικού βλεννογόνου και τη ρύθμιση πολυάριθμων μεταβολικών διεργασιών, που εξαρτώνται από την παρουσία της βιταμίνης Β12.

Μορφές βιταμίνης Β12 που υπάρχουν  στο ανθρώπινο σώμα [3, 4]

Η  βιταμίνη Β12 που προσλαμβάνεται με τις τροφές ή ως συμπλήρωμα διατροφής απορροφάται από την τελική μοίρα του λεπτού εντέρου και δρα ως συνένζυμο που βοηθάει ένα αριθμό σημαντικών ενζύμων, να λειτουργούν. Όμως, ως ενεργά συνένζυμα χρησιμοποιούνται μόνον δύο συνένζυμα της βιταμίνης Β12 ήτοι: Η μεθυλκοβαλαμίνη και η αδενοσύλκοβαλαμίνη [4].

Η υδροξοκοβαλαμίνη ή υδροξυκοβαλαμίνη δεν είναι συνενζυματική μορφή της βιταμίνης Β12, όμως συνδέεται ιδιαίτερα καλά και έτσι μεταφέρει μόρια. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να κυκλοφορεί στο σώμα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Εξ αιτίας αυτού του χαρακτηριστικού της είναι γνωστόν ότι έχει τα μακρότερης διάρκειας αποτελέσματα, μεταξύ των υπολοίπων μορφών της βιταμίνης Β12 [5].

Η αδενοσυλκοβαλαμίνη υπάρχει κυρίως στο ήπαρ. Η μεθυλκοβαλαμίνη συχνά βρίσκεται στο αίμα και το νωτιαίο μυελό.  Τόσον η αδενοσυλκοβαλαμίνη, όσο και η μεθυλκοβαλαμίνη  είναι απαραίτητες στα κύτταρα και εύκολα οι δύο αυτές μορφές μετατρέπονται η μία στην άλλη.

Η μεθυλκοβαλαμίνη δρα στο κυτταρόπλασμα ή κυτταροσόλυο των κυττάρων, ενώ η  αδενοσυλκοβαλαμίνη είναι ενεργή μόνο στα μιτοχόνδρια [6].

Τα ενεργά συστατικά των συμπληρωμάτων διατροφής βιταμίνης Β12

Η συνθετική βιταμίνη Β12 ή κυανοκοβαλαμίνη και η υδροξυκοβαλαμίνη έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται παραδοσιακά  για την ενδομυική χορήγηση της βιταμίνης Β12.

Οι κάψουλες και τα χάπια της συνθετικής κυανοκοβαλαμίνης και της  υδροξυκοβαλαμίνης χορηγούνται και από το στόμα και έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα της ενδομυικής χορήγησης [7].

Αν και η αδενοσυλκοβαλαμίνη και η μεθυλκοβαλαμίνη είναι, έτοιμες για χρήση, βιοενεργές μορφές βιταμίνης Β12 εν τούτοις είναι ασταθείς, όταν βρίσκονται έξω από το σώμα.  Αυτό οφείλεται στην φωτοευαισθησία τους που καθιστά δυσχερή την παραγωγή τους.

Παρά τούτο, λόγω της σημαντικής θεραπευτικής τους αξίας αυτές οι δύο μορφές είναι πλέον εύκολα διαθέσιμες και χρησιμοποιούνται υπό μορφή υπογλωσσίου διαλύματος, πράγμα που διευκολύνει την απορρόφησή τους από το στοματικό βλεννογόνο και την όδευσή τους στη συστηματική κυκλοφορία παρακάμπτοντας  την πεπτική οδό [8].

Το φάσμα της αποτελεσματικότητας των βιοδραστικών μορφών της βιταμίνης Β12 [9]

Στον παρατιθέμενο πίνακα περιγράφεται το φάσμα δράσης της μεθυλκοβαλαμίνης και της αδενοσυλκοβαλαμίνης.

Σύγχρονες κριτικές για τη συνθετική βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη)

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός,Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Φλάμπουρο Λουτρακίου, 20300, Τ. 27440 23768, 6944280764  www.gelis.gr   www.pharmagel.gr   pharmage@otenet.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Συμπληρωματική Ιατρική, Κλινική Φαρμακολογία, Ιατρική Διατροφολογία

Αικατερίνη Γκέλη  Ιατρός,  Ακτινοδιαγνώστρια  με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Ιατρική Διατροφολογία, Ακτινοδιαγνωστική και  Υπερηχογραφική Διαγνωστική Περιβαλλοντική Ιατρική,  Συμπληρωματική Ιατρική Διεύθυνση Ιατρείου: Παπαληγούρα 16, Άσσος  Κορινθίας, Τηλ. 2741087758, 6944644820  email:kgkeli@hotmail.com

Εδώ και πολλά χρόνια  χρησιμοποιείται  σε καταστάσεις έλλειψης βιταμίνης Β12 η συνθετική κυανοκοβαλαμίνη (βιταμίνη Β12), είτε υπό μορφή ενδομυικών ενέσεων , είτε από το στόμα.

Αυτή η μορφή της βιταμίνης Β12 δεν είναι εύκολα βιοδραστική στο ανθρώπινο σώμα. Παρά τούτο είναι μια πολύ σταθερή, απλή και φθηνή  μορφή βιταμίνης Β12, η οποία έχει τύχει ευρύτατης έρευνας και έχει αποτελεσματικότητα [10].

Παρά τούτο τα τελευταία χρόνια η κυανοκοβαλαμίνη υφίσταται έντονη κριτική για τους ακολούθους λόγους:

Τοξικότητα: Αναφέρεται συχνά ότι η κυανοκοβαλαμίνη θα μπορούσε να είναι τοξική, διότι η διασπώμενη κυανο- ομάδα της παράγει την τοξίνη κυανίδιο. Παρά τούτο, δεν έχουν εντοπιστεί τοξικά αποτελέσματα ακόμη και μετά από χορήγηση κυανοκοβαλαμίνης σε δόση 300-3000 φορές μεγαλύτερης της συνιστωμένης ανώτερης ανεκτής δόσης [11].

Συσσωρεύεται μέσα στα κύταρα: Αναφέρεται σε διάφορες έρευνες ότι, όταν χορηγούνται μεγάλες δόσεις 1000µg κυανοκοβαλαμίνης, αυτή απορροφάται στο ενδοκυττάριο υγρό, με άγνωστα αποτελέσματα [12].

Βιοδιαθεσιμότητα:  Για να διασπαστεί η κυανοκοβαλαμίνη σε κάποιο από τα συνένζυμά της μεσολαβούν 4 στάδια και αυτό είναι ένα φανερό μεταβολικό μειονέκτημα [13].

Χρηστικές δυσχέρειες:Μερικές γενετικές νόσοι και μεταβολικές διαταραχές προλαβαίνουν τη μετατροπή της κυανοκοβαλαμίνης, προς τις δραστικές μορφές της, πράγμα που αποτρέπει παντελώς τη χρήση της [14].

Αφαιρεί  μεθυλομάδες: Για να μετατραπεί η κυανοκοβαλαμίνη σε μεθυλκοβαλαμίνη  χρειάζεται μια  μεθυλομάδα, η οποία λαμβάνεται από το σημαντικό αμινοξύ S-αδενοσυλμεθειονίνη [S-Adenosylmethionin (SAM)]. Όμως, η κυανοκοβαλαμίνη ελαττώνει τα επίπεδα της  SAM.

Έλλειψη παρατεταμένης παρουσίας: Η κυανοκοβαλαμίνη είναι μεν εύκολα απορροφήσιμη, αλλά είναι λιγότερο απορροφήσιμη, συγκριτικά με τις  άλλες μορφές βιταμίνης Β12. Όμως, μεγάλες ποσότητές της αποβάλλονται  πολύ εύκολα σε με τα ούρα με αποτέλεσμα μικρές ποσότητες της να πλησιάζουν τα κύτταρα.

Σύγκριση της κυανοκοβαλαμίνης προς την υδροξυκοβαλαμίνη

Η κυανοκοβαλαμίνη έχει πτωχότερο ρυθμό  απορρόφησης και παρατεταμένης απελευθέρωσης συγκριτικά με την υδροξυκοβαλαμίνη. Γιαυτό συχνότατα προτιμάται η ενδομυϊκή χορήγηση της υδροξυκοβαλαμίνης, αντί της κυανοκοβαλαμίνης.

Επίσης, η  υδροξυκοβαλαμίνη για να διασπαστεί χρειάζεται ένα λιγότερο μεταβολικό στάδιο, σε σύγκριση προς την κυανοκοβαλαμίνη.

Χορηγώντας την υδροξυκοβαλαμίνη δεν υπάρχει κίνδυνος δηλητηρίασης από το κυανίδιο. Είναι ενδιαφέρον είναι ότι στη δηλητηρίαση από κυανίδιο χορηγείται ως αντίδοτο η υδροξυκοβαλαμίνη [15].

Σημειωτέον ότι οι καπνιστές ή όσοι εισπνέουν καπνό, που διατρέφονται κανονικά, μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα κυανιδίου στο αίμα τους. Γιαυτό οι καπνιστές θα πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη κυανοκοβαλαμίνης και να παίρνουν άλλες μορφές βιταμίνης Β12.

Με αυτό τον τρόπο δεν προσθέτουν κυανίδια στον οργανισμό τους και ταυτόχρονα βοηθούνται στο να αποτοξινωθούν από το κυανίδιο.

Η υδροξυκοβαλαμίνη δεσμεύει αποτελεσματικά και το νιτρικό οξείδιο (ελεύθερες ρίζες αζώτου) που ευθύνονται για την πρόκληση οξειδωτικού στρες, που συμμετέχει στην πρόκληση ενός αριθμού νόσων και παθολογικών διαταραχών.

Σύγκριση της κυανοκοβαλαμίνης προς την μεθυλκοβαλαμίνη

Έχει βρεθεί ότι το ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιεί άμεσα την μεθυλκοβαλαμίνη χωρίς την ανάγκη της εκ των προτέρων μετατροπής της και χρησιμοποιείται πολύ καλύτερα από το σώμα σε σύγκριση με τη κυανοκοβαλαμίνη [16].

Συγκρίνοντας τις δόσεις της μεθυλκοβαλαμίνης και της κυανοκοβαλαμίνης που χορηγούνται από το στόμα, δημιουργούνται ίδια επίπεδα συγκεντρώσεων  στον ορό του αίματος. Όμως, όταν χορηγείται  μεγάλη δόση κυανοκοβαλαμίνης, μεγάλες ποσότητές της αποβάλλονται δια των ούρων αχρησιμοποίητες, ενώ όταν χορηγείται μεθυλκοβαλαμίνη ξαναγεμίζουν οι αποθήκες του σώματος και των κυττάρων σε βιταμίνη Β12 .

Η χορήγηση μεθυλκοβαλαμίνης προσφέρει πολλά ευεργετικά οφέλη στον οργανισμό, που δεν εξασφαλίζονται με την κυανοκοβαλαμίνη.

Σε έρευνες που έγιναν σε πειραματόζωα βρέθηκε ότι η μεθυλκοβαλαμίνη αυξάνει το προσδόκιμο της ζωής ποντικών με καρκίνο, ενώ η κυανοκοβαλαμίνη επηρεάζει ελάχιστα ή καθόλου την παράταση της ζωής των πειραματοζώων [17].

Αυτό πιθανόν οφείλεται στο γεγονός ότι μέσω της μεθυλκοβαλαμίνης αναγεννιέται  η S-αδενοσυλ μεθειονίνη, η οποία είναι σημαντικότατη  για πολλές επιγενετικές διαδικασίες, ενώ η κυανοκοβαλαμίνη την καταναλίσκει.

Η μεθυλκοβαλαμίνη έχει βρεθεί ότι είναι ανώτερη για τη θεραπεία των διαταραχών του ύπνου. Πιστεύεται ότι η μεθυλκοβαλαμίνη ενθαρρύνει τη σύνθεση της μελατονίνης, κάτι που δεν είναι ικανή να κάνει η κυανοκοβαλαμίνη [18].

Ποιος είναι ο καταλληλότερος συνδυασμός μορφών βιταμίνης Β12, που μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά;

Ο συνδυασμός των συνενζυματικών μορφών της βιταμίνης Β12 θεωρείται ο καταλληλότερος για  τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Β12 από τοπ στόμα για τους ακόλουθους 4 λόγους.

1.       Η κυανοκοβαλαμίνη περιέχει το μόριο του κυανιδίου. 

2.       Αν κάποιο άτομο πάρει κυανοκοβαλαμίνη, το σώμα του θα πρέπει να μετατρέψει την κυανοκοβαλαμίνη σε αδενοσύλκοβαλαμίνη και μεθυλκοβαλαμίνη, προτού για να αρχίσει η δράση της.

3.       Οι βιοδραστικές συνενζυματικές μορφές της βιταμίνης Β12, μεθυλκοβαλαμίνη και αδενοσύλκοβαλαμίνη παρακάμπτουν τους συνήθεις μηχανισμούς της απορρόφησης της συνθετικής κυανοκοβαλαμίνης που στηρίζονται στον ενδογενή παράγοντα (μια φυσική πρωτείνη, που παράγεται από τα τοιχωματικά κύτταρα του νλεννογόνου του σώματος του στομάχου).

4.       Ο συνδυασμός υπογλώσσιου διαλύματος αδενοσύλκοβαλαμίνης και μεθυλκοβαλαμίνης είναι αποτελεσματικός για την αντιμετώπιση των νευρολογικών και αιματοποιητικών προβλημάτων που συνοδεύουν την έλλειψη βιταμίνης Β12.

Η μεθυλκοβαλαμίνη εισέρχεται στο κύτταρο και απαντάται στο ενδικυττάριο υγρό, όπου αλληλεπιδρά με το ένζυμο συνθετάση της μεθειονίνης [methionine synthase]. Αυτό το ένζυμο είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του DNA  καιν μπορεί να είναι χρήσιμο στα άτομα με διαταραχή της ικανότητας για μεθυλίωση. Η μεθυλκοβαλαμίνη μαζί με το φολικό συμμετέχει στην αιματοποίηση και την ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά τη βρεφική και νηπιακή ηλικία [19].

Η αδενοσυλκοβαλαμίνη  εισέρχεται στα μιτοχόνδρια των κυττάρων και αλληλεπιδρά  με το ένζυμο μεθυλμαλονυλ CoA μουτάση , που είναι ένα μεταβολικό ένζυμο χρήσιμο στα άτομα με διαταραγμένη την ικανότητα παραγωγής ενέργειας. Η έλλειψη της αδενοσυλκοβαλαμίνης διαταράσσει το μεταβολισμό των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών και γιαυτό επηρεάζει το σχηματισμό της μυελίνης των νευρικών κυττάρων [20].

Καθώς η μεθυλκοβαλαμίνη και η αδενοσύλκοβαλαμίνη έχουν διαφορετικές λειτουργίες παρέχουν μια συνολική λύση στα άτομα που έχουν έλλειψη βιταμίνης Β12.

Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπίζεται η έλλειψη της βιταμίνης Β12 με το συνδυασμό μεθυλκοβαλαμίνης και αδενοσυλκοβαλαμίνης. Όσον αφορά δε την οδό χορήγησής τους, για τη θεραπεία της έλλειψης βιταμίνης Β12, έχει αποδειχτεί ότι η χορήγηση από το στόμα είναι ισοδύναμα θεραπευτικά αποτελεσματική, όπως η ενδομυιική χορήγηση [21-24].

Το συμπλήρωμα διατροφής  ''Dr Gkelis’ Safe Vitamin B12’’ περιέχει 500mg μεθυλκοβαλαμίνης και 500mg αδενοσυλκοβαλαμίνης υπο μορφή υπογλωσσίου διαλύματος. Με την υπογλώσσια χορήγηση  αυτές οι μορφές της βιταμίνης Β12 παρακάμπτουν το γαστρεντερικό σωλήνα και εισέρχονται κατ΄ευθείαν στην κυκλοφορία του αίματος.

Με την υπογλώσσια χορήγηση του  ''Dr Gkelis’ Safe Vitamin B12’ αποφεύγεται η χορήγηση δισκίων ή καψουλών βιταμίνης Β12 από το στόμα, που μπορεί να παρεμποδιστεί η απορρόφησή της από την τελική μοίρα του λεπτού εντέρου. Αποφεύγονται επίσης οι επώδυνες ενδομυικές ένέσεις βιταμίνης Β12,οι οποίες αυξάνουν το κόστος της θεραπείας των ασθενών.

Η δόση του  ''Dr Gkelis’ Safe Vitamin B12’ καθορίζεται ανάλογα με την έλλειψη βιταμίνης Β12 που αποδεικνύεται, μετρώντας τα επίπεδα της βιταμίνης Β12, του μεθυλμαλονικού οξέος και της ομοκυστεϊνης στον ορό του αίματος.

To Dr Gkelis' Safe Vitamin B12 χορηγείται ώς συμπλήρωμα διατροφής σε παιδιά και ενήλικες σε καταστάσεις έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης B12.

Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή 6946655010, στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.HODGKIN DC, KAMPER J, MACKAY M, PICKWORTH J, TRUEBLOOD KN, WHITE JG. Structure of vitamin B12. Nature. 1956 Jul 14;178(4524):64-6.

2. Gregory Kelly. The Coenzyme Forms of Vitamin B12: Toward an Understanding of their Therapeutic Potential. Alternative Medicine Review ,  Volume 2, Number 6, 1997, p. 459-471

3. Schwertner HA, Valtier S, Bebarta VS. Liquid chromatographic mass spectrometric (LC/MS/MS) determination of plasma hydroxocobalamin and cyanocobalamin concentrations after hydroxocobalamin antidote treatment for cyanide poisoning.J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2012 Sep 15;905:10-6. doi: 10.1016/j.jchromb.2012.07.012. Epu

4. Randaccio L, Geremia S, Demitri N, Wuerges J. Vitamin B12: unique metalorganic compounds and the most complex vitamins.Molecules. 2010 Apr 30; 15(5):3228-59. [PubMed] [Ref list]

5. Watanabe F, Yabuta Y, Bito T, Teng F. Vitamin B₁₂-containing plant food sources for vegetarians.Nutrients 2014 May 5; 6(5):1861-73.[PubMed] [Ref list]

6. Brown KL. Chem Rev. 2005 Jun; 105(6):2075-149. Chemistry and enzymology of vitamin B12.[PubMed] [Ref list]

7. Teresa Sanz-Cuesta, et al. . Oral versus intramuscular administration of vitamin B12 for the treatment of patients with vitamin B12 deficiency: a pragmatic, randomised, multicentre, non-inferiority clinical trial undertaken in the primary healthcare setting (Project OB12). BMC Public Health. 2012; 12: 394. Published online 2012 May 31. doi: 10.1186/1471-2458-12-394

8. Amir Sharabi, Eytan Cohen, Jaqueline Sulkes, Moshe Garty. Replacement therapy for vitamin B12 deficiency: comparison between the sublingual and oral route. Br J Clin Pharmacol. 2003 Dec; 56(6): 635–638. doi: 10.1046/j.1365-2125.2003.01907.x

9. Marjolein Huijts, Annelien Duits, Julie Staals, Robert J. van Oostenbrugge

Association of Vitamin B12 Deficiency with Fatigue and Depression after Lacunar Stroke. PLoS One. 2012; 7(1): e30519. Published online 2012 Jan 20. doi: 10.1371/journal.pone.0030519

10. Ralph Green. Is it time for vitamin B-12 fortification? What are the questions?. Am J Clin Nutr. 2009 Feb; 89(2): 712S–716S. Published online 2009 Jan 13. doi: 10.3945/ajcn.2008.26947E

11. Lindsay H. Allen. Vitamin B-12. Adv Nutr. 2012 Jan; 3(1): 54–55. Published online 2012 Jan 5. doi: 10.3945/an.111.001370

12. Gimsing P, Hippe E, Helleberg-Rasmussen I, et al. Cobalamin forms in plasma and tissue during treatment of vitamin B12 deficiency. Scand J Haematol 1982;29:311-318

13. Pezacka E, Green R, Jacobsen DW. Glutathionylcobalamin as an intermediate in the formation of cobalamin coenzymes. Biochem Biophys Res Commun. 1990 Jun 15;169(2):443-50. PubMed PMID: 2357215.
14.  Hans C. Andersson, Emmanuel Shapira, Biochemical and clinical response to hydroxocobalamin versus cyanocobalamin treatment in patients with methylmalonic acidemia and homocystinuria (cblC), The Journal of Pediatrics, Volume 132, Issue 1, January 1998, Pages 121-124, ISSN 0022-3476, http://dx.doi.org/10.1016/S0022-3476(98)70496-2.

15. Davide Cigolini, Giogio Ricci, Massimo Zannoni, Rosalia Codogni, Manuela De Luca, Paola Perfetti, Giampaolo Rocca. Hydroxocobalamin treatment of acute cyanide poisoning from apricot kernels. BMJ Case Rep. 2011; 2011: bcr0320113932. Published online 2011 May 25. doi: 10.1136/bcr.03.2011.3932

16. Okuda K, Yashima K, Kitazaki T, Takara I. Intestinal absorption and concurrent chemical changes of methylcobalamin. J Lab Clin Med. 1973 Apr;81(4):557-67. PubMed PMID: 4696188.
17. Tsao C, S, Myashita K, Influence of Cobalamin on the Survival of Mice Bearing Ascites Tumor. Pathobiology 1993; 61:104-108

18. A O Lasisi, F A Fehintola, T J Lasisi. The Role of Plasma Melatonin and Vitamins C and B12 in the Development of Idiopathic Tinnitus in the Elderly. Ghana Med J. 2012 Sep; 46(3): 152–157.

19. Uwe Gröber, Klaus Kisters, Joachim Schmidt. Neuroenhancement with Vitamin B12—Underestimated Neurological Significance. Nutrients. 2013 Dec; 5(12): 5031–5045. Published online 2013 Dec 12. doi: 10.3390/nu5125031

20. Yiting Zhang, Nathaniel W. Hodgson, Malav S. Trivedi, Hamid M. Abdolmaleky, Margot Fournier, Michel Cuenod, Kim Quang Do, Richard C. Deth. Decreased Brain Levels of Vitamin B12 in Aging, Autism and Schizophrenia.

PLoS One. 2016; 11(1): e0146797. Published online 2016 Jan 22. doi: 10.1371/journal.pone.0146797

21. European Journal of Clinical Nutrition (2015) 69, 1–2; doi:10.1038/ejcn.2014.165; published online 13 August 2014

22. Masucci L, Goeree R.  Vitamin B12 intramuscular injections versus oral supplements: a budget impact analysis. Ont Health Technol Assess Ser. (2013)

23. Butler CC1, Vidal-Alaball J, Cannings-John R, McCaddon A, Hood K, Papaioannou A, Mcdowell I, Goringe A. Oral vitamin B12 versus intramuscular vitamin B12 for vitamin B12 deficiency: a systematic review of randomized controlled trials. Fam Pract. 2006 Jun;23(3):279-85. Epub 2006 Apr 3.

24. Sanz-Cuesta T et al. Oral versus intramuscular administration of vitamin B12 for the treatment of patients with vitaminB12 deficiency: a pragmatic, randomised, multicentre, non-inferiority clinical trial undertaken in the primary healthcare setting (Project OB12).BMC Public Health. (2012)

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.