Βιοχημική έρευνα της έλλειψης της βιταμίνης Β12©

Υπό του Δρ. Δημητρίου Ν. Γκέλη - MD, ORL, DDS, PhD, Medical Life Coach

Αυτή η βιοχημική εξέταση είναι μεν χαμηλού κόστους, αλλά περιορισμένης

ειδικότητας και ευαισθησίας, ιδίως στα άτομα που οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης Β12 είναι <400 ng/L.

Τα φυσιολογικά επίπεδα της βιταμίνης Β12 στον ορό, που μετρώνται με σύγχρονες βιοχημικές μεθόδους είναι  200–1000 ng/L [1].

Επίπεδα  <200 ng/L (<150 pmol/L) είναι βέβαια σημεία έλλειψης της βιταμίνης Β12. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ενώ τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 είναι φυσιολογικά ή και αυξημένα στον ορό, εν τούτοις τα άτομα αυτά έχουν λειτουργική έλλειψη βιταμίνης Β12, διότι η βιταμίνη Β12  δεν εισέρχεται μέσα στα κύτταρα και παραμένει στον εξωκυττάριο χώρο.

Υπάρχουν άτομα με λειτουργική έλλειψη βιταμίνης Β12 με επίπεδα βιταμίνης Β12 στον ορό κάτω από τα 450 ng/L.Υπάρχουν επίσης άτομα στα οποία, ενώ οι συγκεντρώσεις των επιπέδων της βιταμίνης Β12 στον ορό τους βρίσκονται μεταξύ των κανονικών ορίων, εν τούτοις έχουν κλινικά σημεία έλλειψης βιταμίνης Β12 [2].

Υπάρχουν δημοσιεύσεις παραδειγμάτων  σοβαρών περιπτώσεων δεσμιδωτής μυέλωσης (funicular myelosis), που έχουν διαγνωστεί κλινικά και ακτινοδιαγνωστικά με μαγνητικές τομογραφίες (MRI) και στα οποία οι πάσχοντες είχαν  φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης Β12, ενώ στην πραγματικότητα είχαν έλλειψη βιταμίνης Β12, η οποία αποκαταστάθηκε μετά τη συμπληρωματική χορήγησή της [3].

Η επιβεβαίωση της παρουσίας έλλειψης, αλλά και λειτουργικής έλλειψης βιταμίνης Β12 επιτυγχάνεται με τη μέτρηση των συγκεντρώσεων του μεθυλμαλονικού οξέος [Methylmalonic acid (MMA)] και της ομοκυστεΐνη [homocysteine (tHcy)] στον ορό.

Το ΜΜΑ και η ομοκυστείνη είναι αναγνωρισμένοι δείκτες έλλειψης βιταμίνης Β12, διότι η αύξησή τους πέραν ορισμένων ορίων σημαίνει την παρουσία έλλειψης βιταμίνης Β12 έστω και αν τα επίπεδά της βρίσκονται μεταξύ των κανονικών ορίων ή είναι αυξημένα.

Το μεθυλμαλονικό οξύ (ΜΜΑ) θεωρείται ένας λειτουργικός δείκτης υψηλής ευαισθησίας για την εκτίμηση της έλλειψης της βιταμίνης Β12 [4, 5].

Τα MMA είναι ένα μεταβολικό προϊόν, του οποίου η διάσπααση απαιτεί την παρουσία της βιταμίνης Β12. Συνεπώς, η έλλειψη βιταμίνης  Β12 επιτρέπει τη σημαντική αύξηση των συγκεντρώσεων του ΜΜΑ στο αίμα.

Αυτή η αύξηση καθιστά πιθανή την ανίχνευση και της λειτουργικής έλλειψης βιταμίνης Β12, διότι κατ΄αυτήν, παρά την ανίχνευση φυσιολογικών επιπέδων βιταμίνης Β12 στον ορό, εν τούτοις  είναι ανεβασμένα τα επίπεδα του ΜΜΑ και υπάρχουν νευρολογικές και/ή αιματολογικές διαταραχές [4].

Το ΜΜΑ μπορεί να μετρηθεί στον ορό, αλλά και στα ούρα. Όμως υπάρχουν και περιπτώσεις διαταραχής της νεφρικής λειτουργίας που συνοδεύονται και από ανεβασμένα επίπεδα ΜΜΑ. Γιαυτό σ΄αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να μετρώνται και τα επίπεδα της κρεατινίνης του ορού, ώστε να επιβεβαιώνεται η επαρκής ικανότητα λειτουργίας των νεφρών.

Οι φυσιολογικές τιμές του ΜΜΑ στον ορό είναι  50–300 nmol/L ή 0,05-0,30μmol/L.
Η μέτρηση  του MMA στον ορό είναι μια βιοχημική εξέταση υψηλής ευαισθησίας με την οποία μπορεί να επιβεβαιωθεί  η διάγνωση, ακόμη και των αρχικών σταδίων της έλλειψης της βιταμίνης Β12. Η μέτρηση των επιπέδων του ΜΜΑ στον ορό είναι επίσης κατάλληλος δείκτης εκτίμησης της ανταπόκρισης ενός οργανισμού στη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Β12.

Σε αντίθεση με τη μέτρηση της βιταμίνης Β12 στον ορό, που είναι μόνο επαρκώς ευαίσθητη στις περιπτώσεις γαστρεντερολογικής έλλειψης  και διαταραγμένης  εντερικής απορρόφησης της βιταμίνης Β12, η μέτρηση των επιπέδων του ΜΜΑ  διευκολύνει επίσης την ανίχνευση των ολιγότερα συχνών δυσλειτουργιών  των οδών μεταφοράς της βιταμίνης Β12 και της ενδοκυττάριας σύνθεσης της ενεργού αδενοσύλκοβαλαμίνης [6].

Μια άλλη έμμεση λειτουργική παράμετρος εκτίμησης των επιπέδων της βιταμίνης Β12 είναι η μέτρηση των επιπέδων της ομοκυστεΐνης. Η ομοκυστεΐνη είναι δυνητικά τοξικό αμινοξύ που παράγεται από την απομεθυλίωση του απαραίτητου αμινοξέος της μεθειονίνης, της οποίας η δραστηριότητα απαιτεί την παρουσία της βιταμίνης Β12.

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 οδηγεί στη συσσώρευση της ομοκυστείνης και συνεπώς στην αύξηση των επιπέδων της στο αίμα. Επίπεδα της ομοκυστεΐνης στον ορό  >10 µmol/L είναι ένδειξη μιας πιθανής έλλειψης βιταμίνης Β12. Παρά τούτο, η ομοκυστείνη δεν είναι ειδικός δείκτης για την έλλειψη της βιταμίνης Β12, διότι τόσον ή έλλειψη βιταμίνης Β6, όσο και του φολικού οξέος μπορεί να ανεβάσουν το επίπεδο της ομοκυστείνης.

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μαζί με τις ελλείψεις του φολικού οξέος και της βιταμίνης Β6 μπορεί να ανατραπούν από περιβαλλοντικούς και φυσιολογικούς παράγοντες

 Οι συγκεντρώσεις της ομοκυστεΐνης στο πλάσμα ανεβαίνουν επίσης σε νεφρική λάβη, πολυμορφισμούς της μεθυλενοτετραϋδροφολικής ρεδουκτάσης [methylenetetrahydrofolate reductase (MTHFR)] ή τη χρήση ορισμένων φαρμάκων. Οι συγκεντρώσεις του ΜΜΑ στο πλάσμα μπορούν επίσης να ανεβούν στη νεφρική ανεπάρκεια, που συχνά παρατηρείται σε ηλικιωμένα άτομα [7].

Οι μετρήσεις των επιπέδων του ΜΜΑ και της ομοκυστεΐνης συνιστώνται ιδιαιτέρως στις περιπτώσεις διαγνωστικά αδιευκρίνιστης έλλειψης βιταμίνης Β12. Η έλλειψη βιταμίνης  Β12 μπορεί να αποκλειστεί με ποσοστό βεβαιότητας 100%, αν τα επίπεδα αυτών των μεταβολιτών βρεθούν εντός των φυσιολογικών ορίων [6].

Ο ασφαλέστερος τρόπος απόδειξης της  έλλειψης βιταμίνης Β12 στον ορό είναι οι μετρήσεις των συγκεντρώσεων της βιταμίνης Β12, του ΜΜΑ και της ομοκυστείνης:

Βιταμίνη B12:Το φυσιολογικό εύρος για τη βιταμίνη Β12 μπορεί να διαφέρει ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο. Αλλά ένα φυσιολογικό επίπεδο βιταμίνης Β12 στην κυκλοφορία του αίματός κυμαίνεται γενικά μεταξύ 190 και 950 πικογραμμαρίων ανά χιλιοστόλιτρο (pg / mL). Τιμές μεταξύ 200 έως 300 pg / mL θεωρούνται οριακές και ο γιατρός μπορεί να κάνει περισσότερες εξετάσεις. Κάτω από 200 pg / mL η τιμή είναι χαμηλή και απαιτείται περισσότερος έλεγχος.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί επίσης να ελέγξει για το επίπεδο φυλλικού οξέος, επειδή το χαμηλό φυλλικό οξύ μπορεί να προκαλέσει σημεία και συμπτώματα παρόμοια με τη χαμηλή Β12. 

Μεθυλμαλονικό οξύ (ΜΜΑ): Επίπεδα του MMA στο πλάσμα πάνω από  370 nmol/L ή  0.37μmol/L σημαίνουν έλλειψη της βιταμίνης Β12. 

Ομοκυστεΐνη: Τα περισσότερα εργαστήρια αναφέρουν ότι τα  φυσιολογικά επίπεδα της ομοκυστεΐνης στο αίμα κυμαίνονται μεταξύ 4 και 15 micromoles/liter(μmol / L).Οποιαδήποτε μέτρηση άνω των 15 μmol / L θεωρείται υψηλή.Οποιαδήποτε μέτρηση κάτω των 12 θεωρείται χαμηλή.Τα βέλτιστα επίπεδα ομοκυστεΐνης είναι κάτω από 10 έως 12.

Η υπερομοκυστεϊναιμία έχει ταξινομηθεί σε μέτριους, ενδιάμεσους και σοβαρούς τύπους με βάση το επίπεδο της ομοκυστεΐνης και είναι:

• Μέτρια (15 έως 30 µmol / L)
• Ενδιάμεση (30 έως 100 μmol / L)
• Σοβαρή (μεγαλύτερη από 100 μmol / L)[8].

Η μέτρηση των ολικών επιπέδων της βιταμίνης Β12 μπορεί να δείξει παραπλανητικές τιμές στους αλκοολικούς, διότι στους αλκοολικούς είναι πιθανή η δημιουργία ιστική μεταβολική έλλειψη της βιταμίνης Β12, ακόμη και όταν υπάρχουν φυσιολογικά επίπεδα της  στον ορό [10].

Η μέτρηση της ολοτρανσκοβαλαμίνης είναι μια χρήσιμη επιλογή αξιολόγησης των επιπέδων της βιταμίνης  Β12 των αλκοολικών και ιδιαίτερα εκείνων που έχουν οριακές τιμές επιπέδων βιταμίνης Β12 και  μάλιστα αυτές οι μετρήσεις μπορεί να θεωρηθούν πρόωροι δείκτες της έλλειψης βιταμίνης Β12 [10].

Εφόσον αποδειχθεί η έλειψη βιταμίνης Β12, μετρώντας τους παραπάνω δείκτες, μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά βιταμίνη Β12. Επιλέγεται η πιο ευαπορρόφητη μορφή βιταμίνης Β12, που περιέχει μεθυλκοβαλαμίνη (500μg) και αδενοσυλκοβαλαμίνη (500μg) και φέρεται υπό μορφή υπογλωσσίου διαλύματος [Dr Gkelis' Safe Vitamin B12]. Χορηγείται συνήθως 0.5 ml (8 σταγόνες), που τοποθετείται κάτω από τη γλώσσα και αφού μείνει εκεί επί 10 δευτερόλεπτα, καταπίνεται, το πρωί με άδειο στομάχι.

To Dr Gkelis' Safe Vitamin B12 χορηγείται ώς συμπλήρωμα διατροφής σε παιδιά και ενήλικες σε καταστάσεις έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης B12.

Tο Dr Gkelis' Safe Vitamin B12 σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, σε κάθε πόλη ή περιοχή της Ελλάδος (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 28,23 Ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ [συν 2,00€ μεταφορικά + 1,86 αντικαταβολή (σύνολο 3,86 Ευρώ)].

Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή 6946655010, στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Luciana Hannibal, Vegard Lysne, Anne-Lise Bjørke-Monsen, Sidney Behringer, Sarah C. Grünert, Ute Spiekerkoetter, Donald W. Jacobsen, Henk J. Blom. Biomarkers and Algorithms for the Diagnosis of Vitamin B12 Deficiency. Front Mol Biosci. 2016; 3: 27. Published online 2016 Jun 27. doi: 10.3389/fmolb.2016.00027

2.Dali-Youcef N., Andres E. An update on cobalamin deficiency in adults. QJM. 2009;102:17–28. doi: 10.1093/qjmed/hcn138. [PubMed] [Cross Ref]

3.Herrmann W., Obeid R. Functional Vitamin B12 deficiency and determination of holotranscobalamin in populations at risk. Clin. Chem. Lab. Med. 2003;41:1478–1488. [PubMed]

4.Lindenbaum J., Savage D.G. Diagnosis of cobalamin deficiency: II. Relative sensitivities of serum cobalamin, methylmalonic acid, and total homocysteine concentrations. Am. J. Hematol. 1990;34:99–107. doi: 10.1002/ajh.2830340205. [PubMed] [Cross Ref]

5.Troxler H., Hersberger M., Baumgartner M. Methylmalonsäure zur bestimmung des Vitamin B12-mangels.Schweiz. Med. Forum. 2008;8:823–825. (in German)

6. Savage D.G., Lindenbaum J. Sensitivity of serum methylmalonic acid and total homocysteine determinations for diagnosing cobalamin and folate deficiencies. Am. J. Med. 1994;96:239–246. doi: 10.1016/0002-9343(94)90149-X. [PubMed] [Cross Ref]

7.Herrmann W1, Schorr H, Geisel J, Riegel W. Homocysteine, cystathionine, methylmalonic acid and B-vitamins in patients with renal disease. Clin Chem Lab Med. 2001 Aug;39(8):739-46.

8. Carmel R., Sarrai M. Diagnosis and management of clinical and subclinical cobalamin deficiency: advances and controversies. Curr. Hematol. Rep. 2006;5:23–33. [PubMed]

9. Miller J.W., Garrod M.G., Rockwood A.L., Kushnir M.M., Allen L.H., Haan M.N., Green R. Measurement of total vitamin B12 and holotranscobalamin, singly and in combination, in screening for metabolic vitamin B12 deficiency. Clin. Chem. 2006;52:278–285. [PubMed]

10. Alberto Fragasso, Clara Mannarella, Angela Ciancio, Oronzo Scarciolla, Nicoletta Nuzzolese, Rocco Clemente, Eustachio Vitullo, Andrea Sacco.Holotranscobalamin Is a Useful Marker of Vitamin B12 Deficiency in Alcoholics. ScientificWorldJournal. 2012; 2012: 128182. Published online 2012 Mar 12. doi: 10.1100/2012/128182

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.