Εμβοές ώτων και η σχέση τους με την έλλειψη βιταμίνης Β12©

Υπό του Δρ. Δημητρίου Ν. Γκέλη - MD, ORL, DDS, PhD, Medical Life Coach

Dr Gelis’ Safe Vitamin B12: Μπορείτε να αγοράσετε το προϊόν, online, μέσω της ιστοσελίδας pharmagel.gr ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο:

Αγορά Dr Gelis’ Safe Vitamin B12


  Περίληψη άρθρου

Εδώ και πολύ καιρό υπάρχει ομοφωνία των ειδικών ερευνητών, ότι οι εμβοές παράγονται από έκτοπη νευρική δραστηριότητα στο ακουστικό σύστημα, γενικά διεγερτικής φύσης, Παρά το γεγονός ότι αυτή η ομοφωνία οδήγησε στην επινόηση νέων φαρμακευτικών ουσιών, εν τούτοις τα θεραπευτικά αποτελέσματα τους ήσαν πενιχρά ή απογοητευτικά. Από το 1993 ήδη ο Shemesh και οι συνεργάτες βρήκαν ότι οι πάσχοντες από εμβοές έχουν έλλειψη βιταμίνης Β12 και ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίμνης Β12 βοηθάει αυτούς τους ασθενείς . Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 οδηγεί στην πρόκληση νευροπάθειας, που οφείλεται σε υπομεθυλίωση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η ομαλή λειτουργία του κοχλία εξαρτάται από την επαρκή του αιματάρδευση και την ομαλή λειτουργία του νευρικού ιστού του ακουστικού νεύρου. Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 σχετίζεται με εκφύλιση του νευράξονα, απομυελίνωση με επακόλουθο αποπτωτικό νευρωνικό θάνατο. Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει απομυελίνωση των νευρώνων του κοχλιακού νεύρου, πράγμα που οδηγεί σε απώλεια της ακοής.


Παρά το γεγονός ότι κάθε μέρα, όλο και περισσότεροι ασθενείς ζητούν ιατρική βοήθεια για να ανακουφιστούν από τις ενοχλητικές εμβοές των αυτιών τους, εν τούτοις δεν έχει επινοηθεί κάποια ειδική θεραπεία για την αντιμετώπισή τους.

Έτσι, οι εμβοές επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής, όσων πάσχουν, από αυτές. Η  ανυπαρξία ειδικής θεραπείας των εμβοών οφείλεται στο γεγονός ότι  έχουμε περιορισμένη γνώση για τους βιολογικούς μηχανισμούς που τις δημιουργούν. Παρά τούτο, την τελευταία δεκαετία βρισκόμαστε ενώπιον  εξαιρετικής προόδου, που αφορά την κατανόηση της παθοφυασιολογίας των εμβοών.



Οι έρευνες που έχουν γίνει σε πειραματόζωα  έδειξαν ότι  οι εμβοές οφείλονται στην παρουσία παθολογίας της νευρικής πλαστικότητας, η οποία συνίσταται σε δύο στοιχεία: Ένα  μοριακό, περιφερικό στοιχείο που σχετίζεται με την φάση της έναρξης των εμβοών και ένα

συστηματικό στοιχείο, δηλαδή το κεντρικό στοιχείο  που ευθύνεται για τη μακρόχρονη διατήρηση των εμβοών.

Συμπερασματικά, είναι σήμερα ξεκάθαρο ότι οι εμβοές  είναι μια παθολογική κατάσταση, της οποίας η η παθολογία περιλαμβάνει τη συναπτική πλαστικότητα [1].

Η πηγή της δημιουργίας των εμβοών μπορεί να εντοπίζεται, είτε στο επίπεδο των συνάψεων  μεταξύ των έσω τριχωτών κυττάρων του έσω ωτός και του ακουστικού νεύρου, μέσα στο άκουστικό νεύρο, είτε στις δομές του κεντρικού ακουστικού συστήματος.

Η μακρά διάρκεια της ύπαρξης των εμβοών πιθανόν είναι μια λειτουργία του πολύπλοκου δικτύου των  μικροανατομικών δομών του  κεντρικού   ακουστικού  συστήματος  και των μη ακουστικών συστημάτων. Βεβαίως ο τελικός στόχος της έρευνας ανεύρεσης του μηχανισμού της δημιουργίας των εμβοών είναι η επινόηση μιας αποτελεσματικής ριζικής θεραπείας τους.

Ο στόχος αυτός είναι ιδιαίτερα προκλητικός για τους ερευνητές, διότι υπάρχουν διάφοροι τύποι εμβοών, που μπορεί να σχετίζονται με ειδικές διαφορετικές παθοφυσιολογίες. Είναι γνωστόν ότι, ο,τιδήποτε μπορεί να προκαλέσει βαρηκοΐα μπορεί επίσης να προκαλέσει εμβοές, όπως π.χ. η έκθεση σε θορύβους, η ωτοτοξικότητα  από φάρμακα, ωτοσκλήρυνση, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κλπ. Επίσης είναι γνωστόν ότι υπάρχουν εμβοές που το ακοόγραμμα των πασχόντων είναι φυσιολογικό. Αυτό βεβαώς δεν σημαίνει ότι πίσω από τις εμβοές δεν υπάρχει παθοφυσιολογικός μηχανισμός, που τις δημιουργεί.

Μέχρι τώρα δεν έχει εντοπιστεί μια και μοναδική αιτία των εμβοών. Γι’αυτό είναι άγνωστον,  αν η κάθε αιτία εμβοών, προκαλεί διαφορετικούς τύπους εμβοών, έκαστος εκ των οποίων μπορεί να χρειάζεται και διαφορετική θεραπεία.

Εν τούτοις, είναι επίσης γνωστόν ότι σε όλες τις περιπτώσεις εμβοών το νευρικό σήμα μεταβιβάζεται μέσω της ακουστικής οδού, του οποίου η  συνειδητή αντίληψη περιλαμβάνει μια πολύπλοκη επεξεργασία μεταξύ  των υποφλοιωδών δομών του εγκεφάλου, τον ακουστικό φλοιό και ανώτερες νευρικές οδούς [2, 3]

Επίσης υπάρχει ελπίδα επινόησης μιας και μοναδικής θεραπείας, που θα στοχεύει σε κάποιον κοινό για όλους τους τύπους εμβοών, παθοφυσιολογικό μηχανισμό [4].

Εδώ και πολύ καιρό υπάρχει ομοφωνία των ειδικών ερευνητών, ότι οι εμβοές παράγονται από έκτοπη νευρική δραστηριότητα στο ακουστικό σύστημα, γενικά διεγερτικής φύσης [5]

Παρά το γεγονός ότι αυτή η ομοφωνία οδήγησε στην επινόηση νέων φαρμακευτικών ουσιών, εν τούτοις τα θεραπευτικά αποτελέσματα τους ήσαν πενιχρά ή απογοητευτικά.

Από το 1993 ήδη ο Shemesh και οι συνεργάτες βρήκαν ότι οι πάσχοντες από εμβοές έχουν έλλειψη βιταμίνης Β12 και ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίμνης Β12 βοηθάει αυτούς τους ασθενείς [6].

Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 οδηγεί στην πρόκληση νευροπάθειας, που οφείλεται σε υπομεθυλίωση του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Η ομαλή λειτουργία του κοχλία εξαρτάται από την επαρκή του αιματάρδευση και την ομαλή λειτουργία του νευρικού ιστού του ακουστικού νεύρου.

Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 σχετίζεται με εκφύλιση του νευράξονα, απομυελίνωση με επακόλουθο αποπτωτικό νευρωνικό θάνατο.

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει απομυελίνωση των νευρώνων του κοχλιακού νεύρου, πράγμα που οδηγεί σε απώλεια της ακοής [7,8,9].

Επι πλέον τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης Β12 και του φολικού σχετίζονται με καταστροφή της μικροαγγείωσης του αγγειώδους πετάλου του έξω τοιχώματος του κοχλιακού πόρου (stria vascularis), η οποία μπορεί να έχει ως επακόλουθο την ελάττωση του ενδοκοχλιακού δυναμικού, την απώλεια ακοής και την παραγωγή εμβοών [10].

Οι υψηλές συγκεντρώσεις ομοκυστεΐνης (υπερπμοκυστεïναιμία) σχετίζονται με έλλειψη βιταμίνης Β12 και/ή χαμιλές συγκεντρώσεις φολικικού και αποτελούν παράγοντα κινδύνου για αγγειακή νόσο των αγείων του εγκεφάλου, των στεφανιαίων και των αγγείων της περιφέρειας [11, 12].

Οι περισσότερες βαρυκοΐες και εμβοές των αυτιών στους ηλικιωμένους  σχετίζονται  με την κοχλιακή δυσλειτουργία και την κοχλιακή λειτουργία  που βασίζεται στην επαρκή αιματάρδευση του κοχλία. Επειδή η υπερομοκυστεϊναιμία σχετίζεται με έλλειψη βιταμίνης Β12  ή έλλειψη του φολικού ή φυλλικού οξέος  θα μπορούσαν αυτές οι ελλείψεις να προκαλέσουν καρδιοκυκλοφορική νόσο και διαταραχή της ροής του αίματος στον κοχλία [13].

Οι υπάρχουσες επιδημιολογικές, γενετικές και πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι ο μεταβολισμός της ομοκυστεΐνης  αποτελεί κεντρικό κόμβο  για την πρόκληση ωτικής βλάβης. Όμως χρειάζονται ακόμη περισσότερες έρευνες  για να κατανοηθεί πληρέστερα ο μεταβολισμός της ομοκυστεΐνης στον κοχλία, πως ρυθμίζεται με τη διατροφή και το πώς επηρεάζεται από τη γήρανση του οργανισμού και τα τοξικά ερεθίσματα. Παρά ταύτα, τα υπάρχοντα στη διάθεσή μας δεδομένα υποστηρίζουν πλήρως  τη διατροφική και συμπληρωματική θεραπελία με χορήγηση βιταμίνης Β12 και ή φολικού οξέος [14, 15].

 

Στους ασθενείς με εμβοές πάντοτε πρέπει να ερευνάται η παρουσία λειτουργικής έλλειψης βιταμίνης Β12

Αν τα επίπεδα του μεθυλμαλονικού οξέος  και της ομοκυστεΐίνης είναι αυξημένα και η βιταμίνη Β12 ελαφρώς ελαττωμένη, τότε μπορεί να υπάρχει μια ήπια έλλειψη βιταμίνης Β12. Αυτό σημαίνει ότι η βιταμίνη Β12 που μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα των ιστών είναι ανεπαρκής και αυτό θεωρείται ως λειτουργική έλλειψη βιταμίνης Β12.


Αν μόνον τα επίπεδα της ομοκυστείνης είναι  ανεβασμένα και όχι του μεθυλμαλονικού οξέος, τότε ο ασθενής μπορεί να έχει έλλειψη φολικού οξέος.

Αυτή η διάκριση είναι σημαντική, διότι χορηγώντας σε κάποιο άτομο φυλλικό οξύ, ενώ έχει έλλειψη βιταμίνης Β12, θεραπεύεται μεν η αναιμία του, αλλά δεν θεραπεύεται η νευρολογική βλάβη, η οποία μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη.

Αν η ομοκυστεΐνη και το μεθυλμαλονικό οξύ βρεθούν στα φυσιολογικά επίπεδα, τότε είναι απίθανον  αυτό το άτομο να έχει έλλειψη βιταμίνης Β12.

Μια μέτρια έως σοβαρή αύξηση των επιπέδων του μεθυλμαλονικού οξέος μπορεί να παρατηρηθεί σε βρέφη με την σπάνια και κληρονομούμενη νόσο τηςμεθυλμαλονικαιμίας.

Η ασφαλέστερη εκτίμηση των επιπέδων της βιταμίνης Β12 επιτυγχάνεται, μετρώντας εκτός από τη βιταμίνη Β12 και τα επίπεδα της ομοκυστείνης και του μεθυλμαλονικού οξέος, που πρέπει να είναι:

Βιταμίνη B12 < 148 pmol/L   οξεία έλλειψη

Βιταμίνη Β12 : 148–258 pmol/L  έλλειψη

MMA (Μεθυλμαλονικό οξύ) > 0.30μmol/L,

Ομοκυστεΐνη  > 13 nmol/L (γυναίκες) και >15 nmol/L (άνδρες)

Η ανεύρεση χαμηλών επιπέδων μεθυλμαλονικού οξέος δεν είναι ασυνήθιστη και δεν θεωρείται κλινικής σημασίας.

Αν τα επίπεδα του μεθυλμαλονικού οξέος βρεθούν ανεβασμένα αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη βιταμίνης Β12.  Όμως οι μετρηθείσες ποσότητες του μεθυλμαλονικού οξέος δεν αντανακλούν μια σοβαρότητα της έλλειψης  ή την παρουσία ή την σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Τα άτομα με νεφροπάθεια μπορεί να έχουν ψευδώς ανεβασμένα επίπεδα του μεθυλμαλονικού οξέος  στο αίμα τους. Όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν αποτελεσματικά δεν μπορεί να απομακρυνθεί το μεθυλμαλονικό οξύ δια των ούρων.


Ο θεραπευτικός ρόλος της βιταμίνης Β12 σε ασθενείς με χρόνιες εμβοές 

Το 2016 ο Charu Singh και οι συνεργάτες, προκειμένου να καθορίσουν  το ρόλο της βιταμίνης Β12 στη θεραπεία των χρόνιων εμβοών έκαναν μια τυχαιοποιημένη, διπλή πιλοτική μελέτη σε συνολικά 40 ασθενείς. Οι ασθενείς αυτοί χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Στην πρώτη ομάδα (Ομάδα Α) περιλήφθηκαν 20 ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε, κάθε εβδομάδα, ενδομυικώς  1 ml (2500mcg) Βιταμίνης Β12  για μια περίοδο  6 εβδομάδων.

Στη δεύτερη ομάδα  (Ομάδα Β) περιλήφθηκαν 20 ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε, κάθε εβδομάδα, ενδομυικώς  1 ml φυσιολογικού ορού (εικονικό φάρμακα)  για μια περίοδο  6 εβδομάδων.

Σε όλους τους ασθενείς πριν και μετά τη θεραπεία μετρήθηκαν οι συγκεντρώσεις της βιταμίνης Β12 και έκαναν ακοομετρικό έλεγχο.

Από όλους τους ασθενείς με εμβοές, οι 17 είχαν έλλειψη βιταμίνης Β12, δηλαδή το  42.5% των ασθενών είχαν με συγκεντρώσεις βιταμίνης Β12 κάτω των  250 pg/ml.

Οι ασθενείς της ομάδας A έδειξαν σημαντική βελτίωση των εμβοών τους μετά τη θεραπεία τους με βιταμίνη Β12.

Αυτή η πιλοτική μελέτη είναι σημαντική για όσα άτομα έχουν ήδη αποδεδειγμένη έλλειψη βιταμίνης Β12 και πάσχουν από εμβοές [16].

Επιλογή της καταλληλότερης μορφής βιταμίνης Β12

Σήμερα που είναι αποδεδειγμένο ότι,  η θεραπευτική χορήγηση συνθετικής κοβαλαμίνης (βιταμίνη Β12) με ενδομυική ένεση είναι εξίσου αποτελεσματική με  την από του στόματος, υπογλώσσια  χορήγηση των συνενζυματικών μορφών της, δηλαδή της μεθυλκοβαλαμίνης και αδενοσυλκοβαλαμίνης [Dr Gelis' Safe Vitamin B12].

Τόσον οι εμβοές, όσο και η νευραισθητήρια βαρηκοΐα μπορεί να αντιμετωπιστούν, χορηγώντας καθημερινά το υπογλώσσιο διάλυμα [Dr Gelis' Safe Vitamin B12]  σε συνολική καθημερινή δόση 1ml (1000μg μεθυλκοβαλαμίνης και 1000μg αδενοσύλκοβαλαμίνης) και για περίοδο 6 εβδομάδων και πλέον.

Το Dr Gkelis' Safe Vitamin B12λαμβάνεται το πρωί ή το απόγευμα με κενό στομάχι. Το διάλυμα παραμένει κάτω από τη γλώσσα 10-15 δευτερόλεπτα και καταπίνεται.

Το Dr Gkelis' Safe Vitamin B12 είναι γενικότερα χρήσιμο στα άτομα με έλλειψη βιταμίνης Β12, άτομα με δυσαπορρόφηση της βιταμίνης Β12, και τους χορτοφάγους, όλων των ηλικιών.

ΤTo Dr Gkelis' Safe Vitamin B12 χορηγείται ώς συμπλήρωμα διατροφής σε παιδιά και ενήλικες σε καταστάσεις έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης B12.

Tο Dr Gkelis' Safe Vitamin B12 σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, σε κάθε πόλη ή περιοχή της Ελλάδος (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 28,23 Ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ [συν 2,00€ μεταφορικά + 1,86 αντικαταβολή (σύνολο 3,86 Ευρώ)].

Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή 6946655010, στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

 

Βλέπε επίσης: Αντιμετώπιση των εμβοών και της νευραισθητήριας βαρηκοΐας με τη συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου© 

Βιβλιογραφικη Τεκμηρίωση

1.Guitton MJ. Tinnitus: pathology of synaptic plasticity at the cellular and system levels. Front Syst Neurosci.2012;6:12. [PMC free article] [PubMed]

2. Lockwood AH, Salvi RJ, Coad ML, Towsley ML, Wack DS, Murphy BW. The functional neuroanatomy of tinnitus: evidence for limbic system links and neural plasticity. Neurology. 1998;50(1):114–120. [PubMed]

3. Leaver AM, Renier L, Chevillet MA, Morgan S, Kim HJ, Rauschecker JP. Dysregulation of limbic and auditory networks in tinnitus. Neuron. 2011;69(1):33–43. [PMC free article] [PubMed]

4. Hazell JW. Models of tinnitus: Generation, perception, clinical implications. In: Vernon JA, Moller AR, editors. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon; 1995. pp. 57–72

5. Jastreboff PJ. Phantom auditory perception (tinnitus): Mechanisms of generation and perception. Neurosci Res.1990;8:221–54. [PubMed]

6. Shemesh Z, Attias J, Ornan M, Shapira N, Shahar A. Vitamin B12 deficiency in patients with chronic-tinnitus and noise-induced hearing loss. Am J Otolaryngol. 1993;14:94–9. [PubMed]

7. Weir DG, Scott JM. The biochemical basis of the neuropathy in cobalamin deficiency. Baillieres Clin Haematol.1995;8:479–97. [PubMed]

8. Agamanolis DP, Chester EM, Victor M, Kark JA, Hines JD, Harris JW. Neuropathology of experimental Vitamin B12 deficiency in monkeys. Neurology. 1976;26:905–14. [PubMed]

9. Krumholz A, Weiss HD, Goldstein PJ, Harris KC. Evoked responses in Vitamin B12 deficiency. Ann Neurol.1981;9:407–9. [PubMed]

10. Houston DK, Johnson MA, Nozza RJ, Gunter EW, Shea KJ, Cutler GM, et al. Age-related hearing loss, Vitamin B-12, and folate in elderly women. Am J Clin Nutr. 1999;69:564–71. [PubMed]

11.Eikelboom JW, Lonn E, Genest J Jr, Hankey G, Yusuf S. Homocyst (e)ine and cardiovascular disease: a critical review of the epidemiologic evidence. Ann Intern Med. 1999;131:363–75.  

12.Wilcken DE, Wilcken B. B vitamins and homocysteine in cardiovascular disease and aging. Ann N Y Acad Sci. 1998;854:361–70.

13.Houston DK, Johnson MA, Nozza RJ, Gunter EW, Shea KJ, Cutler GM, Edmonds JT. Age-related hearing loss, vitamin B-12, and folate in elderly women. Am J Clin Nutr. 1999;69:564–71.

14. Martínez-Vega R, Garrido F, Partearroyo T, Cediel R, Zeisel SH, Martínez-Álvarez C, Varela-Moreiras G, Varela-Nieto I, Pajares MA. Folic acid deficiency induces premature hearing loss through mechanisms involving cochlearoxidative stress and impairment of homocysteine metabolism. FASEB J. 2015 Feb;29(2):418-32. doi: 10.1096/fj.14-259283. Epub 2014 Nov 10.

15. Teresa Partearroyo, Néstor Vallecillo, María A. Pajares, Gregorio Varela-Moreiras, Isabel Varela-Nieto. Cochlear Homocysteine Metabolism at the Crossroad of Nutrition and Sensorineural Hearing Loss. Front Mol Neurosci. 2017; 10: 107. Published online 2017 Apr 25. doi: 10.3389/fnmol.2017.00107. Noise Health. 2016 Mar-Apr;18(81):93-7. doi: 10.4103/1463-1741.178485.

16.  Charu Singh, Rahul Kawatra, Jaya Gupta, Vishnu Awasthi, Homnath Dungana.Therapeutic role of Vitamin B12 in patients of chronic tinnitus: A pilot study. Noise Health. 2016 Mar-Apr; 18(81): 93–97. doi: 10.4103/1463-1741.178485


Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 

 

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.