Βιταμίνη Β12: Η έλλειψη βιταμίνης Β12 είναι συνηθισμένη στα βρέφη και συνοδεύεται από σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα©

Υπό του Δρ. Δημητρίου Ν. Γκέλη - MD, ORL, DDS, PhD, Medical Life Coach

Η κλινικά αντιληπτή έλλειψη της βιταμίνης Β12 με τις κλασσικές αιματολογικές και νευρολογικές της εκδηλώσεις είναι σχετικά ασυνήθιστη.

Παρά τούτο, η υποκλινική έλλειψη βιταμίνης Β12 παρατηρείται στο 2.5% έως 26% του γενικού πληθυσμού, ανάλογα με τον ορισμό της έλλειψης βιταμίνης Β12, που χρησιμοποιείται από τον κάθε ερευνητή.

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 προσβάλλει άτομα όλων των ηλικιών, κυρίως όμως  τα ηλικιωμένα άτομα.

Σε υψηλό κίνδυνο πρόκλησης έλλειψης βιταμίνης Β12 βρίσκονται τα βρέφη, τα παιδιά, οι έφηβοι, οι γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, όταν η  διατροφή τους περιέχει πενιχρές ή μηδαμινές ποσότητες τροφίμων ζωικής προέλευσης.

Η  έλλειψη της βιταμίνης Β12 προκαλείτα,ι είτε από ανεπαρκή πρόσληψή της, είτε από ανεπαρκή βιοδιαθεσιμότητα ή δυσαπορρόφηση της [1].

Η διακοπή της μεταφοράς της βιταμίνης Β12 στο αίμα ή η διαταραγμένη κυτταρική πρόσληψη ή ο διαταραγμένος μεταβολισμός της, προκαλεί ενδοκυτταρική έλλειψη βιταμίνης Β12.

Η διάγνωση της έλλειψης βιταμίνης Β12 τίθεται,  αν τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 είναι χαμηλά και οι τιμές των συγκεντρώσεων  της ομοκυστείνης και του μεθυλμαλονικού οξέος (ΜΜΑ), που είναι προϊόντα του μεταβολισμού της,  είναι ανώμαλα υψηλές [1].

Η αντιμετώπιση της έλλειψης βιταμίνης Β12 γίνεται με τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Β12, είτε σε υψηλές δόσεις (μεθυλκοβαλαμίνης και αδενοσυλκοβαλαμίνης, υπό μορφή υπογλωσσίου διαλύματος [Dr Gelis Safe Vitamin B12],  είτε με ενδομυϊκές ενέσεις κοβαλαμίνης [1].

Οι ενδομυικές ενέσεις κοβαλαμίνης (βιταμίνη Β12) έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα με την βιταμίνη Β12 που χορηγείται από το στόμα, υπογλωσσίως.

Μηχανισμός δράσης της βιταμίνης Β12

Η βιταμίνη Β12 ή κοβαλαμίνη είναι απαραίτητη για το μεταβολισμό του φυλλικού οξέος και τη σύνθεση του DNA.

Η κοβαλαμίνη αφού μπει στην κυκλοφορία διασπάται σε δύο κυρίως συν-ενζυματικές μορφές της την αδενοσυλκοβαλαμίνη ή δεοξυαδενοσυλκοβαλαμίνη και τη μεθυλκοβαλαμίνη. Από αυτές τις  δύο μορφές της κοβαλαμίνης, η κάθε μία ξεχωριστά δρα ως ένας συνπαράγοντας για δύο βιοχημικές αντιδράσεις κλειδιά, ήτοι:

Η μεθυλκοβαλαμίνη εισέρχεται μέσα στο κυτταροδιάλυμα ή κυταρόπλασμα (cytosol)  των κυττάρων και συμμετέχει στη σύνθεση του DNA.

Εκεί δρα ως συνπαράγοντας με το ένζυμο συνθετάση της μεθειονίνης και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μετατροπή του αμινοξέος της ομοκυστεΐνης  σε μεθειονίνη, η οποία λειτουργεί ως μεθυλιοδότης.  

Αν υπάρχει έλλειψη αυτού του ενζύμου προκαλείται αύξηση των συγκεντρώσεων της ομοκυστεΐίνης και αυτό έχει ως επακόλουθο την πρόκληση μεγαλοβλαστικής αναιμίας, νευρολογικών βλαβών και διαταραχών [2].

Η αδενοσυλκοβαλαμίνη είναι επίσης απαραίτητος συμπαράγοντας της μουτάσης του μεθυλμαλονυλ συνενζύμου Α  για τη μετατροπή του μεθυλμαλονυλ συνενζύμου Α   σε σουκκινυλ συνένζυμο Α. Το τελευταίο είναι απαραίτητο στο μεταβολισμό  των λιπαρών οξέων περιττού αριθμού και τη σύνθεση της πουρίνης και πυριμιδίνης.

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 (αδενοσυλκοβαλαμίνης) προκαλεί αύξηση του μεθυλμαλονικού οξέος στο αίμα και αύξηση της αποβολής του στα ούρα, ελαττωματική σύνθεση αμινοξέων, που κλινικά οδηγεί στη δημιουργία πανκυτταροπενίας, μεταβολική οξέωσης και υποτονίας [2].

Η βιταμίνη Β12 δεν συντίθεται στο ανθρώπινο σώμα και πρέπει να προσληφθεί μέσω της διατροφής. Στο στόμαχο συνδέεται με τον  ενδογενή παράγοντα (γλυκοπρωτεΐνη), ο οποίος  συντίθεται στα τοιχωματικά κύτταρα του βλεννογόνου του σώματος του στομάχου. Ο ενδογενής παράγοντας λείπει στους ασθενείς με κακοήθη αναιμία λόγω αυτοάνοσης βλάβης.

Το σύμπλεγμα ενδογενής παράγοντας + βιταμίνη Β12 απορροφάται από την τελική μοίρα του λεπτού εντέρου και η βιταμίνη Β12 εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος [3].

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 είναι συνηθισμένη στα βρέφη και συνοδεύεται από σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα.

Έρευνες που έγιναν στη Σουηδία μελέτησαν τα νευρολογικά συμπτώματα που εκδηλώνονται στα βρέφη με έλλειψη βιταμίνης Β12.

Οι ερευνητές Irevall T, Axelsson I, Naumburg E. περιέλαβαν στην έρευνά τους βρέφη με νευρολογικά συμπτώματα, μικρότερα του έτους,  που είχαν γεννηθεί μεταξύ του 2004 και 2012, στα οποία μέτρησαν τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 , κατά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο.

Ως έλλειψη της βιταμίνης Β12 θεώρησαν τα χαμηλά επίπεδα της κοβαλαμίνης στον ορό και τις αυξημένες συγκεντρώσεις των επιπέδων της ομοκυστεΐνης και του μεθυλμαλονικού οξέος (ΜΜΑ). Οι διαγνώσεις που τέθηκαν στα παιδιά ήταν σύμφωνες με τη 10η έκδοση της Διεθνούς Ταξινόμησης των Νόσων   και καταγράφηκαν στους ιατρικούς φακέλους ως έλλειψη βιταμίνης Β12 [4].

Όλες οι πληροφορίες που ερευνήθηκαν, ανακτήθηκαν από τους ιατρικούς φακέλους των παιδιών  και συγκρίθηκαν με συμπτωματικά παιδιά, που είχαν κανονικά επίπεδα βιταμίνης Β12.

Από τα 121 βρέφη που ερευνήθηκαν, τα 35 είχαν έλλειψη βιταμίνης Β12, ενώ τα 86 είχαν φυσιολογικά επίπεδα. Η μέση ηλικία των βρεφών, στα οποία διαγνώστηκε η έλλειψη της βιταμίνης Β12 ήταν οι 1.7 μήνες και ήταν συνηθέστερη στα αγόρια.

Σπασμοί και γεγονότα που έβαζαν σε κίνδυνο τη ζωή των βρεφών ήταν συνηθέστατα στα βρέφη με έλλειψη βιταμίνης Β12 σε σύγκριση με τα βρέφη που είχαν φυσιολογικά επίπεδα.

Στην παραπάνω έρευνα, η έλλειψη βιταμίνης Β12 στα βρέφη ήταν συχνότερη, από ότι αναμενόταν [4].

Οι ερευνητές Goraya JS1, Kaur S2, Mehra B3 το 2015 ερεύνησαν στις Ινδίες 27 βρέφη, ηλικίας 6-27 μηνών με έλλειψη βιταμίνης Β12, που είναι επίσης γνωστή και ως σύνδρομο βρεφικού τρόμου. 

To  Dr Gkelis' Safe Vitamin B12  είναι υπογλώσσιο διάλυμα βιταμίνης Β12, που περιέχει σε κάθε 0.5ml, 500μg μεθυλκοβαλαμίνης και 500μg αδενοσυλκοβαλαμίνης, οι οποίες  είναι οι πιο ευαπορρόφητες μορφές βιταμίνης Β12. Ο ασθενής συγκρατεί το διάλυμα κάτω από τη γλώσσα του για 10-15 δευτερόλεπτα και το καταπίνει. Η λήψη του διάλύματος πρέπει να γίνεται το πρωί ή το απόγευμα με άδειο στομάχι.

‘Όλα τα βρέφη τρέφονταν αποκλειστικά με μητρικό θηλασμό από μητέρες χορτοφάγους. Σε όλα τα βρέφη υπήρχε καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης, ωχρότητα, υπερχρωματισμός του δέρματος και αραιά καστανά μαλλιά. 

Τα περισσότερα παιδιά ήταν υποτονικά και τα 18 από αυτά έκαναν ακούσιες κινήσεις. Αναιμία και μακροκυττάρωση υπήρχε στο 83% και 71% αντιστοίχως.

Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 υπήρχαν στα 12 από τα 21 βρέφη. Επτά από τα 9 βρέφη που είχαν φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης Β12, τους είχε χορηγηθεί βιταμίνη Β12, πριν από την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο [5].

Δώδεκα μητέρες είχαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12. Ατροφία του εγκεφάλου υπήρχε σε εννέα βρέφη , η οποία αποδείχτηκε με  νευροαπεικόνιση.

Η θεραπεία των βρεφών με βιταμίνη Β12 επέφερε δραματική βελτίωση της γενικής δραστηριότητας  και της όρεξης των παιδιών μέσα σε 48 έως 72 ώρες. Ο τρόμος λύθηκε σε όλα τα παιδιά μέσα σε 3-4 εβδομάδες [5].

Η έλλειψη βιταμίνης Β12 είναι συνήθης στις μητέρες βρεφών με σύνδρομο βρεφικού τρόμου [6].

Παρά τα ανωτέρω, η έλλειψη της βιταμίνης Β12, ως αιτιολογικού παράγοντα για την πρόκληση του συνδρόμου βρεφικού τρόμου δεν είναι καταληκτική, καθώς σε μιαν άλλη μελέτη βρέθηκε μεγαλοβλαστικός μυελός των οστών μόνο στο  ένα τέταρτο των περιπτώσεων και καμιά περίπτωση δεν βελτιώθηκε κλινικά  μετά από 15 μέρες θεραπείας με βιταμίνη Β12 [7].

Σε μιαν άλλη μελέτη, η βιταμίνη Β12 χορηγήθηκε ενδομυϊκά σε δόσεις, είτε  50 ή 100 µg σε 17 περιπτώσεις συνδρόμου βρεφικού τρόμου. Οι τρόμοι εξαφανίστηκαν μέσα σε 1-2 εβδομάδες σε όλες τις περιπτώσεις που τους χορηγήθηκαν  100 µg/day βιταμίνης  B12, ενώ οι περιπτώσεις που έλαβαν 50 µg/day βιταμίνης  B12, οι τρόμοι εξαφανίστηκαν μέσα σε 4 έως 30 ημέρες. Στα βρέφη που δεν χορηγήθηκε βιταμίνη Β12, οι τρόμοι συνεχίστηκαν για 2-3 εβδομάδες που διήρκεσε η παραμονή στο νοσοκομείο[8].

Στα παιδιά, που βρέθηκαν με ανεπαρκή ή ελλειπή επίπεδα Β12 μπορεί να χοηγηθεί υπογλωσσίως το διάλυμαDr Gkelis' Safe Vitamin B12, του οποίου τα 0.25ml ή 8 σταγόνες περιέχουν 250μg μεθυλκοβαλαμίνης  και 250μg αδενοσυλκοβαλαμίνης. Η δόση και η διάρκεια καθορίζεται από τον παιδίατρο.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.Green R, Allen LH, Bjørke-Monsen AL, Brito A, Guéant JL, Miller JW, Molloy AM, Nexo E, Stabler S, Toh BH, Ueland PM, Yajnik C. Vitamin B12 deficiency. Nat Rev Dis Primers. 2017 Jun 29;3:17040. doi: 10.1038/nrdp.2017.40.

2.Kapadia CR. Vitamin B12 in health and disease: part I--inherited disorders of function, absorption, and transport.Gastroenterologist. 1995 Dec; 3(4):329-44.[PubMed] [Ref list]

3. Nadia Roumeliotis, David Dix, Alisa Lipson. Vitamin B12 deficiency in infants secondary to maternal causes. CMAJ. 2012 Oct 2; 184(14): 1593–1598. doi: 10.1503/cmaj.112170

4. Irevall T, Axelsson I, Naumburg E. B12 deficiency is common in infants and is accompanied by serious neurological symptoms.Acta Paediatr. 2017 Jan;106(1):101-104. doi: 10.1111/apa.13625. Epub 2016 Nov 11.

5. Goraya JS1, Kaur S2, Mehra B3. Neurology of Nutritional Vitamin B12 Deficiency in Infants: Case Series From India and Literature Review. J Child Neurol. 2015 Nov;30(13):1831-7. doi: 10.1177/0883073815583688. Epub 2015 May 7.

6. Goraya JS1, Bansal K, Singla S, Kaur S. Vitamin B12 Status of Mothers of Children with Infantile Tremor Syndrome. Indian Pediatr. 2016 Mar;53(3):256-7.

7. Agrawal SP, Katiyar GP. Infantile tremor syndrome. Pediatr Clin. 1972;7:203.

8. Datta K, Datta S, Dutta I. Rare association of central pontine myelinolysis with infantile tremor syndrome.Ann Indian Acad Neurol. 2012;15:48–50. [PMC free article] [PubMed]

Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας 

Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.